Λεπτομέρια από το κτήριο του σημερινού Δημαρχείου στην Κέρκυρα. “Corfu City Hall” by marcsosnick is licensed under CC BY-NC-ND 2.0
Μέχρι το τέλος του 16ου αι. μ.Χ. το κέντρο του οικονομικού και κοινωνικού κέντρου της πόλης φιλοξενήθηκε στη μεσαιωνική οχυρωμένη πόλη, δηλαδή μέσα στο Παλαιό Φρούριο. Εκεί ανεγέρθηκαν τα δημόσια κτίρια της Ενετικής διοίκησης. Μετά την καταστροφική τουρκική πολιορκία του 1572, τα πιο σημαντικά κτήρια κατασκευάστηκαν γύρω από την πλατεία του Saint Jacob, σήμερα γνωστή ως πλατεία Δημαρχείου, όπου και έγινε το νέο κέντρο της δημόσιας ζωής στην Κέρκυρα.
Σε αντίθεση με τις αστικές κατοικίες, τα δημόσια κτίρια στην παλιά πόλη της Κέρκυρας αποτελούν σύνθετες κατασκευές, επειδή έχουν σχεδιαστεί και χτιστεί από αρχιτέκτονες. Στις περισσότερες περιπτώσεις πρόκειται για αρχιτέκτονες που έστελνε η Ενετική διοίκηση από τη Βενετία ειδικά για το σκοπό αυτό.
Τα δημόσια κτίρια εκείνης της περιόδου λοιπόν ήταν σύνθετα, μεγάλης κλίμακας και, εκτός από τις κατοικίες των αξιωματούχων, τα υπόλοιπα δεν έχουν ιδιαίτερες αρχιτεκτονικές διακοσμήσεις.
Υπάρχουν 3 κατηγορίες δημόσιων κτηρίων στην Κέρκυρα:
Το πιο σημαντικό δημόσιο κτήριο με κοινωνική χρήση, το οποίο αποτελούσε ένωση ευγενών (Loggia dei nobili di Corfu), χτίστηκε μεταξύ 1663 και 1669 και μαρτυρεί τη στενή σύνδεση της ανώτερης κοινωνικής τάξης της Κέρκυρας με τις Ενετικές αρχές και τη θέλησή της να αποκτήσει έναν ιδιωτικό χώρο στο κέντρο της πόλης. Είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα αρχιτεκτονικής χάρη στην ποιότητα της κατασκευής του κτηρίου από σμιλεμένη πέτρα, καθώς και τα μεγάλα του τοξωτά ανοίγματα (loggia). Το κτήριο μετατράπηκε αργότερα στο διάσημο θέατρο Saint Jacob και από τις αρχές του 20ού αι. λειτουργεί ως Δημαρχείο Κέρκυρας.
“City Hall” by josema is licensed under CC BY-NC-SA 2.0
Ένα σημαντικό παράδειγμα κατοικίας αξιωματούχου ήταν το Palazzo Preffettizio (Παλάτι του Προνοητή), που χτίστηκε μέσα στο Παλαιό Φρούριο. Αυτό είναι ένα από τα πιο σημαντικά δημόσια κτήρια και μοιάζει με ορισμένα βενετσιάνικα παλάτια του 17ου αιώνα. Αποτελείται από 3 ορόφους, είναι κατασκευασμένο από πέτρα. Ένα ημικυκλικό άνοιγμα ήψους 2 ορόφων βρίσκεται στην κορυφή της κεντρικής εισόδου του κτηρίου. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το κτήριο, επισκέψου την ιστοσελίδα εδώ.
Palazzo Prefetizzio (Παλάτη του Προνοητή). Πηγή © corfuland.gr/
Η τυπολογία των στρατιωτικών κοιτώνων (στρατώνων) είναι κοινή. Χαρακτηρίζονται από τη μεγάλη τους κλίμακα, προκειμένου να φιλοξενήσουν το μεγάλο αριθμό στρατιωτικών, και συνήθως απλώνονται σε τρία πατώματα. Η πρόσοψή τους έχει μικρή ή καθόλου διακόσμηση και υπάρχουν μικρά ανοίγματα σε κάθε όροφο, οργανωμένα σε ρυθμική διάταξη. Δυο μεγάλοι στρατώνες βρίσκονται στην παλιά πόλη της Κέρκυρας: ένας στην Πύλη Σπηλιά (Spilea Gate) και ένας στην Πύλη Ραμόντα (Raymonta Gate), στο νότιο άκρο της περιοχής της Σπιανάδας. Το τελευταίο είναι επίσης ευρέως γνωστό ως Ιόνια Ακαδημία, επειδή στέγαζε προσωρινά το ίδρυμα της Ακαδημίας και το πρώτο Ελληνικό Πανεπιστήμιο.
Ιόνια Ακαδημία: πρώην στρατιωτικοί κοιτώνες κατά την Ενετική κυριαρχία. Κτήριο του 1725.
Μεταξύ των στρατιωτικών εγκαταστάσεων που βρίσκονται στο Παλαιό Φρούριο, οι πιο ενδιαφέρουσες είναι το οπλοστάσιο (Armamento). Κατά μήκος της δυτικής πρόσοψης του κτηρίου, μια σειρά από τοξωτά ανοίγματα δημιούργησαν έναν υπέροχο σχεδόν υπαίθριο χώρο, όπου διάφορες σημαντικές κοινωνικές εκδηλώσεις έπαιρναν μέρος.
Όσον αφορά στα κτήρια δημόσιας υγείας, δεν έχουν μεγάλη αρχιτεκτονική σημασία. Με εξαίρεση το στρατιωτικό νοσοκομείο, το οποίο ήταν ένα παράδειγμα σε μεγάλη κλίμακα, οι υπόλοιπες υποδομές δημόσιας υγείας (νηπιαγωγεία, νοσοκομεία κ.λπ.) στεγάζονταν σε μικρές κατοικίες με περιορισμένο αριθμό δωματίων και κρεβατιών.
Τέλος, μόνο ένας μικρός αριθμός κτηρίων κοινής ωφέλειας, όπως ένα ενεχυροδανειστήριο (Monte di Pieta), μία σιταποθήκη (Fontego) και άλλοι βοηθητικοί χώροι στην πόλη, βρίσκονται κυρίως στην περιοχή της Σπηλιάς, που θεωρείται περιοχή της εργατικής τάξης, και γύρω από το λιμάνι.
Σε συνέχεια των παραπάνω, η αρχιτεκτονική αυτών των εγκαταστάσεων ήταν απλή, χωρίς ιδιαίτερα μορφολογικά στοιχεία. Η μετάβαση στη Γαλλική κυριαρχία και αργότερα στη Βρετανική, ήταν ομαλή. Τότε κατασκευάστηκαν μια σειρά από νέα ενδιαφέροντα δημόσια κτίρια τα οποία άφησαν το σημάδι τους σχετικά με την αρχιτεκτονική εμφάνιση της πόλης. Το κτηριακό συγκρότημα της Σπιανάδας, γνωστό ως «Βόλτα» ή «Λιστόν», το οποίο είναι μέρος της κοινωνικής ζωής των Κερκυραίων ακόμη και σήμερα, είναι το πιο σημαντικό έργο που εκτελέστηκε κατά τη διάρκεια της Γαλλικής κυριαρχίας, αντανακλώντας τις βασικές αρχές που επικράτησαν στο μνημειακό πολεοδομικό σχεδιασμό κατά τη διάρκεια της Ναπολεοντικής περιόδου.
Ιδιωτικό κτήριο στο Λιστόν. Το 1842 έχουμε την προσθήκη 4ου ορόφου και σοφίτας υπό την επίβλεψη του Ιωάννη Χρόνη.
Κατά τη διάρκεια της Βρετανικής κυριαρχίας εφαρμόστηκαν πιο σημαντικές αλλαγές. Ένας μεγάλος αριθμός δημόσιων κτιρίων, τα οποία σχεδιάστηκαν κυρίως από ξένους αρχιτέκτονες, εισήγαγαν νεοκλασικά στοιχεία στην πόλη της Κέρκυρας. Το μεγαλύτερο παράδειγμα δημόσιας αρχιτεκτονικής εκείνης της περιόδου ήταν το Παλάτι των S. Michael και S. George (1819-23), που αρχικά χρησίμευσε ως κατοικία του Βρετανού Ύπατου Αρμοστή των Ιονίων Νήσων. Άλλη ενδιαφέρουσα εγκατάσταση ήταν το μνημείο του Maitland, που βρίσκεται στο τέλος της πλατείας Σπιανάδα, το οποίο σχεδιάστηκε από τον Βρετανό συνταγματάρχη George Whitmore εκ των Βασιλικών Μηχανικών.
.jpg)
Περιστύλιο του Μαίτλαντ, επίσης γνωστό ως Ροτόντα ή ως Περιστύλιο του Μαίτλαντ. Own work assumed (based on copyright claims), CC BY-SA 4.0, commons.wikimedia.org/
Τέλος, από το 1830 και μετά, μια ομάδα Ελλήνων τεχνικών προσλήφθηκε στη Τεχνική Υπηρεσία και ασχολήθηκε ενεργά με το σχεδιασμό και την δημόσια αρχιτεκτονική στην Κέρκυρα. Το πιο εξέχον και ενεργό μέλος αυτής της ομάδας ήταν ο αρχιτέκτονας Ιωάννης Χρόνης, ο οποίος ήταν επίσης ένας από τους πρώτους πιστοποιημένους τεχνικούς επιστήμονες στην ελληνική επικράτεια. Η μεγάλη πλειοψηφία των κοινωνικών δημόσιων κτηρίων κατασκευάστηκε κατά την οικονομική και πολιτιστική άνθηση του 19ου αι., όπως η Ιόνια Τράπεζα, η Ιόνια Βουλή, και το χρηματιστήριο, από τον Ιωάννη Χρόνη.
Ιόνια Τράπεζα, κτήριο του 1846, και αρχιτέκτονας ο Ιωάννης Χρόνης. Το κτήριο είναι τώρα μουσείο.
Η Ιόνια Βουλή, κτήριο του 1854 σχεδιασμένο από τον αρχιτέκτονα Ιωάννη Χρόνη. Το κτίριο συνδέεται με την ψηφοφορία ενοποίησης των Ιονίων Νήσων με την Ελλάδα. Ένα τμήμα του μετατράπηκε σε Αγγλικανική Εκκλησία που εξακολουθεί να χρησιμοποιείται. Το υπόλοιπο φιλοξενεί διάφορες δημοτικές εκδηλώσεις.
