1. Πόλη 'κορυφής'

Μορφολογία και ιστορία

Γεωχωρική τοποθέτηση

Το νησί της Κέρκυρας ανήκει στην ομάδα των Ιονίων Νήσων. Aποτελεί το βορειοδυτικό άκρο των συνόρων της Ελλάδας, στην είσοδο της Αδριατικής θάλασσας, πολύ κοντά στις αλβανικές ακτές.

Δραστηριότητα

Με βάση τα παραπάνω, μπορείς να βρεις την Κέρκυρα στο χάρτη της Ελλάδας?

 

Στρατηγική θέση

Χάρη στη γεωγραφική της θέση, η Κέρκυρα ήταν ανέκαθεν σημαντικό οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο. Βρισκόταν στη μέση θαλάσσιων και χερσαίων εμπορικών διαδρομών, καθότι δεν έχει μεγάλη απόσταση από τις κοντινότερες ηπειρωτικές ακτές (Ελλάδα, Αλβανία, και λίγο μακριότερα Ιταλία).

Το τοπίο του νησιού είναι ιδανικό χάρη στο ήπιο κλίμα, τις συχνές βροχοπτώσεις και το εύφορο έδαφος. Υπάρχουν αρκετοί ελαιώνες στο νησί. Στη δυτική πλευρά του συναντά κανείς απότομες και βραχώδεις ακτές, ενώ στην ανατολική του πλευρά διάφορα φυσικά λιμάνια. Από γεωλογική άποψη, η Κέρκυρα είναι παρόμοια με την κοντινή ακτή της ηπειρωτικής χώρας.

Η ακτογραμμή της εκτείνεται σε 217 χιλιόμετρα. Η βόρεια ακτή της είναι πολύ ακανόνιστη για αυτό βρίσκονται εκεί πολλοί κόλποι και μικρά ακρωτήρια. Αντίθετα, στο νότιο μέρος συναντάμε μεγάλες αμμουδερές παραλίες.

Ιστορία της πόλης

Πριν από την αναφορά σε κάποια σημαντικά ιστορικά γεγονότα που αφορούν το νησί και την πόλη της Κέρκυρας, ας δούμε την πόλη από το πιο κεντρικό και χαρακτηριστικό της σημείο: το καμπαναριό της εκκλησίας του προστάτη-αγίου του νησιού, του Άγιου Σπυρίδωνα.

Άγιος Σπυρίδωνας και καμπαναριό

Περιηγήσου 360° εικονικά στις 4 πλευρές της πόλης της Κέρκυρας ανεβαίνοντας στο καμπαναριό της εκκλησίας του Άγιου Σπυρίδωνα. Μάθε για το κτήριο και την ιστορία του μέσα από τα σημεία πληροφόρησης με την ένδειξη (i). Μα τον Άη Σπυρίδωνα, η θέα της πόλης από εκεί είναι μοναδική!

Προσπάθησε να κατατοπιστείς γεωχωρικά σε σχέση με την πόλη και τα 4 σημεία του ορίζοντα (βορράς, νότος, ανατολή, δύση). Προσπάθησε να εντοπίσεις το Παλιό και το Νέο Φρούριο γιατί παρακάτω θα δούμε ότι τα δύο αυτά φρούρια “οριοθετούν” την ιστορική πόλη της Κέρκυρας.

Πάτησε τo κουμπί ΘΕΣΗ για να ξεκινήσεις περιήγηση μέσα στην πόλη (!) ενώ παράλληλα κοιτάς τον χάρτη της.

Η Κέρκυρα λοιπόν έχει μια ξεχωριστή ιστορία από την υπόλοιπη Ελλάδα, από το γεγονός ότι δεν υπήρξε υπό τους Οθωμανούς ηγεμόνες. Η πολύ μακρά και αδιάλειπτη ενετική κυριαρχία (4 αιώνες) είχε ως αποτέλεσμα την αποτύπωση ενός ευρωπαϊκού χαρακτήρα στην πόλη.

Δραστηριότητα

Στην παρακάτω δραστηριότητα εμφανίζονται 4 ορόσημα της ιστορίας του νησιού και κατ’ επέκταση της πόλης της Κέρκυρας, έως τον 6ο αιώνα μ.Χ., η οποία μπορεί να μην ήταν πάντα στο ίδιο σημείο αλλά αρκετά κοντά σε αυτό που είναι τώρα.

Αντιστοίχισε την ιστορική περιγραφή με το χρονικό πλαίσιο που της ταιριάζει. Για παράδειγμα, αν η ιστορική περιγραφή ήταν:

  • “Στοιχεία παλαιολιθικής εγκατάστασης ανακαλύφθηκαν τον Μάιο του 1966 στις νότιες πλαγιές του χωριού Αγίου Μαθιά που βρίσκεται νοτιοδυτικά του νησιού“, τότε το αντίστοιχο χρονικό πλαίσιο θα ήταν
  • Παλαιολιθηκή εποχή.

 

Ενετοκρατία και Παλαιό Φρούριο

Η οριστική και επίσημη επικυριαρχία των Ενετών (ή αλλιώς Βενετών) στο νησί, 1386-1797, συνδέεται με τη σταδιακή εξέλιξη του Παλαιού Φρουρίου.

H επικυριαρχία των Βενετών για 4 αιώνες στο νησί έπαιξε σημαντικο ρόλο στο ότι η Κέρκυρα δεν κατακτήθηκε ποτέ από τους Οθωμανούς. Ο λόγος έγκειται στο ότι οι Βενετοί επιδόθηκαν σε έργα οχύρωσης της πόλης 4 φορές μέσα σε διάρκεια 400 χρόνων, αποτρέποντας 5 προσπάθειες των Οθωμανών να κατακτήσουν την πόλη!

Υψηλά μορφωμένοι αρχιτέκτονες και μηχανικοί, διάσημοι για τις οχυρώσεις τους και εργαζόμενοι στην Ενετική Δημοκρατία (Βενετία, Ιταλία), όπως οι Ferrante Vitelli, Michiel da San Michiel και Gian Girolamo Sanmichele, ανέλαβαν το σχεδιασμό των νέων οχυρώσεων της πόλης.

Με αυτόν τον τρόπο εκτελέστηκαν παράλληλα και άλλα δημόσια έργα μεγάλης κλίμακας. Δημιουργήθηκαν νέα λιμάνια, ανεγέρθηκαν νέες οχυρώσεις και οι υπάρχοντες γύρω λόφοι ισοπεδώθηκαν. Μέχρι το τέλος του 16ου αιώνα, το τείχος της πόλης έφτανε έξω από το Παλιό Φρούριο, με την οχύρωση του λόφου του Αγίου Μάρκου και το Νέο Φρούριο.

Παλιό και Νέο Φρούριο συνδέθηκαν μεταξύ τους με ένα τείχος που προστάτευε ολόκληρη την πόλη από τα δυτικά, με ισχυρά αμυντικά συστήματα. Δημιουργήθηκαν επίσης και τέσσερις κύριες πύλες: η Porta Reala, η Porta Raymonda, η πύλη της Σπηλιάς (Spilea Gate) και η πύλη του Αγίου Νικολάου, και δύο ακόμη πύλες για στρατιωτικούς σκοπούς.

Δραστηριότητα

Ο παρακάτω χάρτης απεικονίζει την πόλη της Κέρκυρας κατά τη ενετοκρατία. Μπορεί να μην έχεις ακόμα προσαρμοστεί χωρικά στην πόλη, αλλά μήπως θα μπορούσες να βρεις τα δύο Φρούρια στο χάρτη?

Για βοήθεια, προσπάθησε να παρατηρήσεις τι μπορεί να μοιάζει με τείχος. Μετά, φέρε στο μυαλό σου (ή επισκέψου ξανά) τη θέα από το καμπαναριό του Άη Σπυρίδωνα και τα 4 σημεία του ορίζοντα… Τέλος, παρατήρησε την ένδειξη του βορρά στο χάρτη της δραστηριότητας… Βοήθησα?